อาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน (ทสม.คือ บุคคลในท้องถิ่น หรือ หมู่บ้าน หรือชุมชนที่มีความสนใจ  มีการแสวงหาความรู้ และประสบการณ์ มีความเสียสละ และอุทิศตัวในการทำงานด้านการอนุรักษ์ สงวน คุ้มครอง  และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของตนเองอย่างยั่งยืน

                           ทสม. มีบทบาทสำคัญในฐานะผู้นำการเปลี่ยนแปลงด้านการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมแบบบูรณาการ  การเฝ้าระวังปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  รวมทั้งมีกระบวนการสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์และรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ให้กับประชาชนและกลุ่มเป้าหมายได้อย่างต่อเนื่อง  เกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของหวงแหน  บำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นตนเองให้คงอยู่ในสภาพสมบูรณ์ได้อย่างยั่งยืน

                           ทสม. เป็นยุทธศาสตร์ที่สำคัญที่ยึดคนเป็นศูนย์กลางในการพัฒนาการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่เป็นรูปแบบให้ประชาชนมีส่วนร่วมในลักษณะการเป็นตัวแทน  ผู้นำและเป็นผู้ประสานงานระหว่างประชาชนและทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องเพื่อสร้างความเป็นเจ้าของ และได้รับผลประโยชน์ร่วมกันในลักษณะการบริหารจัดการในรูปแบบคณะกรรมการ และมีการเชื่อมโยงเป็นเครือข่าย  เชื่อมโยงกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันของคนในสังคม  เชื่อมโยงการทำงานด้านการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  ระหว่างระดับนโยบาย และระดับชุมชน อันจะนำไปสู่การบริหารจัดการและการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน  โดยมีปรัชญาพื้นฐานในการดำเนินการ คือ

  1.  การดำเนินการที่อยู่บนพื้นฐานความต้องการจากชุมชน

  2.  ชุมชนต้องมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติทุกขั้นตอน

  3.  ชุมชนมีความรู้สึกเป็นเจ้าของ

  4.  เพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจจากการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชน

  5.  ยึดหลักธรรมาภิบาลในการดำเนินงาน

                            การส่งเสริมให้มี “ อาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน “ หรือ “ทสม.”  จึงเป็นอีกแนวทางหนึ่งที่เปิดโอกาสให้ประชาชนทุกคนเข้ามามีส่วนร่วมในการสงวน  ฟื้นฟู  อนุรักษ์ และใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน